انواع مقاومت الکتریکی

انواع مقاومت الکتریکی

مقاومت الکتریکی در مدارهای الکترونیکی ، در مقابل عبور جریان الکتریکی از خود مخالفت نشان می دهد. مقاومت الکتریکی را در مدار با حرف R نشان می دهند که ابتدای کلمه Resistor می باشد. مقدار مقاومت الکتریکی را با اهم و علامت Ω نشان داده می شود و معکوس مقدار رسانایی می باشد. مقاومت ها در صنایع الکترونیک کاربرد فراوانی دارند و بیشتر به منظور محدود کردن جریان در مدارات استفاده می شود.

انواع مقاومت الکتریکی :
مقاومت ها بر اساس کاربرد و نوع ماده به کار گرفته شده دسته بندی می شوند بطور کلی مقاومت ها، به دو دسته کلی ثابت و متغیر تقسیم می شوند . مقاومت های ثابت که مقدار اهمی آنها همواره ثابت است و مقاومت های متغیر که مقدار اهم آنها قابل تغییر است.

مقاومت های ثابت :

1- مقاومت های فیلم کربنی

این نوع مقاومت ها پر استفاده ترین و ارزان ترین نوع مقاومت هستند که در اکثر مدارات الکترونیکی استفاده می شوند  این مقاومت ها  از یک لایه نازک کربن به دور یک هسته سرامیکی ساخته می شوند و پوششی عایق روی مقاومت را می پوشاند و کد های رنگی بر روی آن درج می شود. ضعف اصلی مقاومت کربنی ایجاد حرارت بالا و تلورانس زیاد می باشد.

2- مقاومت های فیلم فلزی

همانند مقاومت های فیلم کربن می باشند فقط بجای کربن از فیلم فلز استفاده می شود ماده اصلی در ساخت فیلم فلز ، ماده نیکل کروم یا نیکروم ( Ni-Cr ) می باشد. مقاومت فیلم فلز دارای نویز کم هستند و تاثیر دما بر روی آنها کم است.

3- مقاومت های سیمی

مقاومت سیمی از پیچاندن سیم های مقاومت دار طویل به دور یک هسته ساخته می شود . و یک روکش از جنس سرامیکی یا پلاستیکی بر روی سیم های پیچیده شده بر روی هسته می کشند تا سیم ها را محافظت کند. مقدار مقاومت به طول سیم پیچیده شده بستگی دارد. دو نوع مقاومت سیمی ساخته می شود یکی قدرتی و دیگری دقیق. مقاومت قدرتی جریان زیادی را از خود عبور می دهد و در توان های 2 الی 250 وات ساخته می شوند. مقاومت سیمی دقیق دارای تلورانس پایینی هستند ولی نمی تواند جریان زیاد را از خود عبور دهد. و در توان های 0.25 الی 2 وات ساخته می شوند  مقاومت های آجری یکی از انواع مقاومت های سیمی است که در یک محفظه مانند سیمان با مقطع مربع – مستطیل شکل ساخته می شوند. در بسیاری از مدارها از مقاومت سیمی بعنوان مقاومت فیوزی استفاده می شود چون مقاومت های سیمی پس از سوختن ، کاملا قطع می شوند و در حالت عادی مانند یک مقاومت معمولی عمل می کنند و با عبور جریان بیشتر از حد معین مانند یک فیوز قطع می شوند.

مقاومت های متغیر:

پتانسیومتر (Potentiometer) :
پتانسیومتر ها دارای ۳ پایه هستند و ساختمان یک پتانسیومتر به این صورت است که دو ترمینال به دو انتهای این المان مقاومتی متصل است که مقدار مقاومت بین این دو ترمینال همواره ثابت و برابر مقدار اهمی المان مقاومتی است . بین این دو ترمینال ، یک ترمینال دیگر وجود دارد که به یک کنتاکت متحرک متصل است و این کنتاکت متحرک می تواند بر روی المان مقاومتی حرکت کند و سبب تغییر مقاومت بین ترمینال وسط و هر یک از ترمینال های کناری گردد . برای حرکت کنتاکت متحرک بر روی المان مقاومتی ، انتهای المان مقاومتی را به یک ولوم و یا به یک صفحه شیاردار که توسط پیچ گوشتی قابل حرکت است متصل می کنند.

مقاومت های وابسته نور :

مقاومت های وابسته به نور یا Light Dependent Resistor  از دو صفحه فلزی جدا از هم که بین این دو صفحه رسانا ، یک خط نازک از جنس کادمیوم سولفید وجود دارد تشکیل شده است و اهم این نوع مقاومت ها به شدت نور تابیده شده وابسته است و مقدار مقاومت در فضای تاریک بسیار زیاد و در روشنایی بسیار کم می باشند. از این مقاومت در مدارات الکترونیکی در ساخت فوتوسل ها یا به عنوان سنسور نور در برخی دستگاه ها استفاده می شود. و با LDR که از حروف اول کلمات Light Dependent Resistor گرفته شده نمایش داده می شوند.

مقاومت وابسته به ولتاژ:

مقاومت وابسته به ولتاژ یا وریستور ، مقاومت حساس به ولتاژ است. مقدار اهم این نوع از مقاومت ها با ولتاژ رابطه معکوس دارد . یعنی با افزایش ولتاژ دو سر قطعه ، مقاومت آن کاهش می یابد البته این رفتار مقاومت خطی نیست و در قسمت هایی از نمودار در حالی که ولتاژ افزایش پیدا می کند ، جریان قابت باقی خواهد ماند. و در مدار با VDR که از حروف اول کلمات Voltage Dependent Resistor گرفته شده است نمایش داده می شود واریستورها به پلاریته ولتاژ اعمال شده وابسته نیستند یعنی وریستور فاقد پلاریته است و می توان از آن در مدار های AC نیز استفاده نمود. از وریستور برای محافظت از مدار در برابر افزایش ناگهانی و زودگذر ولتاژ استفاده می شود مانند تخلیه الکتریسیته ی ساکن

مقاومت وابسته به حرارت:

مقاومت وابسته به حرارت یا ترمیستور ، نوعی مقاومت هستند که مقدار اهم آنها تابع حرارت است  یعنی مقدار مقاومت با تغییرات دما ، تغییر می کند. به این نوع مقاومت ها TDR می گویند که از حروف اول کلمات Temperature Dependent Resistor گرفته شده است. ترمیستور ها دارای دو نوع PTC و NTC هستند.

PTC که مقدار اهم این نوع از مقاومت ها با افزایش دما ، بیشتر می شود. PTC از حروف اول کلمات Positive Temperature Coefficient به معنای ضریب دمای مثبت گرفته شده است.

NTC که مقدار اهم این نوع از مقاومت ها با افزایش دما ، کم می شود. NTC از حروف اول کلمات Negative Temperature Coefficient به معنای ضریب دمای منفی گرفته شده است.